Trong y học, công dụng của bông vạn thọ có ý nghĩa rất lớn trong việc bảo vệ sức khỏe và phòng chóng bệnh tật. Loài dược liệu quen thuộc này ngoài khả năng bảo vệ võng mạc, chữa một sốbệnh thường gặp, nó còn có khả năng phòng chống lại bệnh ung thư tương đối mạnh.
Những công dụng đáng chú ý của bông vạn thọ
Tiến sĩ Võ Văn Chi có nhiều công trình nghiên cứu quy mô lớn về cây thuốc Việt Nam, cho biết bông vạn thọ có tên khoa học là Tagetes erecta L., thuộc họ cúc Asteraceae. Loài thực vật này mọc hoang dại và ở nhiều nơi như Lai Châu, Lào Cai, Sơn La, Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Gia Lai, Lâm Đồng…
Đông y thường dùng hoa này để làm thuốc gọi là vạn thọ cúc hoa. Người ta hái hoa vào mùa thu, loại bỏ tạp chất, rửa sạch, phơi khô dùng dần. Thuốc này có vị đắng, hơi cay, tính mát, tác dụng thanh nhiệt bình can, khư phong hóa đàm, hoạt huyết thông kinh, kháng AIDS, kháng nham. Công dụng của bông vạn thọ trong dân gian là dùng để trị đau mắt (viêm kết mạc), bệnh đường hô hấp, ho gà, viêm khí quản, viêm miệng, viêm họng, đau răng. Liều dùng từ 3 đến 10 g.
Phân tích thành phần dược lý cho thấy bông vạn thọ có chứa quercetin, β-carotene, lutein, pyrethrin, helenien, tagetiin, α-terthienyl, chrysanthemaxanthin, flavoxathin, auroxathin, axi syringic, caryophyllene…
Nghiên cứu dược lý chứng minh thành phần α-terthienyl trong vạn thọ cúc hoa có hoạt tính kháng virus HIV rất mạnh. Quercetin có hoạt tính kháng ung thư tương đối mạnh. Chất này có thể tác dụng qua lại với một số nhân tố gây ung thư đột biến nên có khả năng phòng chống ung thư và kháng virus, nấm, kháng đông kết tiểu cầu.
Kết quả nghiên cứu hiện đại cho thấy:
– Về thành phần hóa học: Đã phát hiện trong hoa cúc vạn thọ các chất patuletin, quercetagetin, patulitrin, quercetagitrin, α-terthienyl, Z-ocimenone, E-locimenone, limonene, β-caryophyllene, tagetone, piperitone, piperitenone, helenine, helenien, rubichrome, violaxanthin, allopauletin, isoeuparin, …
– Về phương diện tác dụng dược lý: Tinh dầu trong bông vạn thọ có tác dụng an thần, kháng viêm, giãn phế quản, chống co giật và giảm đau. Chất helenien trong hoa cúc vạn thọ có tác dụng xúc tiến chức năng của võng mạc; chất lutein có tác dụng kiềm chế quá trình lão hóa võng mạc ở người cao tuổi. Một số nghiên cứu gần đây còn phát hiện, chất quercetin có tác dụng kháng ung thư tương đối mạnh. Còn phát hiện, chất α-terthienyl trong hoa cúc vạn thọ có tác dụng ức chế nhất định đối với virus HIV.
Một số bài thuốc được ứng dụng từ công dụng của bông vạn thọ
(1) Chữa ho gà: Dùng bông vạn thọ 15 bông; sắc lấy nước, hòa thêm đường đỏ vào uống.
(2) Chữa viêm khí quản: Dùng bông vạn thọ 30g, cát cánh 6g; sắc lấy nước uống.
(3) Chữa viêm kết mạc, mắt đỏ đau: Dùng cúc vạn thọ 15g; sắc lấy nước uống.
(4) Chữa viêm tuyến mang tai (quai bị): Dùng bông vạn thọ, thất diệp nhất chi hoa (cây 7 lá 1 hoa), kim ngân hoa – lượng bằng nhau; nghiền nát, hòa với giấm, đắp vào chỗ đau.
(5) Sa dạ con sau khi đẻ: Dùng bông vạn thọ, nấu lấy nước, đổ vào chậu rộng miệng, xông hậu môn và cửa mình.
Tổng hợp
Xem thêm:
