4 dáng cây cơ bản trong nghệ thuật cây cảnh

4 dáng cây cơ bản trong nghệ thuật cây cảnh

Dáng, thế cây cảnh là khái niệm chỉ có tại Việt Nam, dáng cây mang ý nghĩa cây được làm theo một chủ đề nào đó. Ví dụ như thế tiều phu quải tử, thế phượng vũ, thế hạ lập… tức là cây này được truyền tải một ý nghĩa nào đó tới người xem. Mời các bạn cùng đi tìm hiểu 4 dáng cây cơ bản và ý nghĩa truyền tải của từng loại.

Dáng cây chỉ là một phong cách làm cây có 4 dáng cây cơ bản dựa trên độ nghiêng của cây so với mặt đất là trực, siêu, hoành, bay, huyền… Dáng cây là điều cần chú ý hàng đầu khi phối tiểu cảnh, bạn nên xem thử vị trí của các dáng này trên một sườn núi để có cái nhìn chính xác nhất.

Dáng trực

Dáng trực là những cây mọc trên đất bằng phân chia làm hai loại là trực quân tử và trực lắc.

Trực quân tử: thân cây thẳng mọc thẳng đứng mang tính chất không thay đổi và thon dần về đỉnh, đây là dáng hiếm gặp trong quá trình khai thác tự nhiên mà phải nuôi từ nhỏ và trải qua nhiều lần cắt giật.

Trực lắc: hay còn được gọi là dáng trực gặp nhiều ngoài thực tế, thân cây lắc từ dưới thon dần lên ngọn phần lắc thường được các nghệ nhân uốn nắn theo chủ ý nhất định/

Dáng siêu

Thường là những cây mọc ở ngoài tự nhiên ở chân núi do ánh sáng chỉ chiếu một bên nên dáng cây cũng siêu theo hướng đó để tiếp xúc với ánh sáng. Thân cây siêu dần về phía trái hoặc phải cũng siêu dần từ gốc đến ngọn. Cũng có trường hợp do tác dụng của ngoại lực làm cây siêu đi như gió mạnh ở một bên hoặc có vật gì đó chèn ép khiến cây bị nghiêng.

Tuy nhiên thân cây vẫn cứng, thẳng dù bị nghiêng hẳn về một bên, phía trên các tàn lá vẫn phát triển bình thường tạo thành tán lá cân xứng về mọi phía.

Dáng bay

Là những dáng thoai thoải trên sường núi thoai thoải, các nhánh thấp nhất mọc ở mép chậu nhánh cao nhất cũng chỉ tầm lưng chậu. Đây là dáng được nhiều người chơi rất thích vừa dễ tạo lại cho góc nhìn lạ mắt.

Dáng huyền

Là những cây mọc trên sườn núi, dốc đứng kiểu này các nhánh thấp nhất thấp hơn hẳn đáy chậu tạo dáng sao trông như một ngọn thác đổ chảy nước rất đẹp. Những kiểu biến thể từ dáng huyền rất nhiều.

Ngày nay do quá trình tạo dáng và sự phát triển tiến bộ bonsai lại có thêm rất nhiều dáng tuy nhiên đều phát triển dựa trên các dạng cơ bản trên.

Một vài dáng biến thể

Dáng chổi: thân cây thẳng cành mọc trải rộng ra bên ngoài tạo thành tán hình vòm.

Dáng lùa: cây có dáng như đang nằm trên một vùng gió mạnh, việc tạo thành một cây dáng lùa nhìn tự nhiên rất khó chưa kể quá trình chăm sóc và bảo quản.

Dáng quái: người ta thường gọi một cây có hình thù kỳ quái không theo một chuẩn mực nhất định nào vào dáng quái. Ngày nay nhiều người chơi không quá coi trọng việc các cây bonsai phải tuân theo một dáng nào đó chỉ cần đẹp mắt là được.

Dáng long: mô tả các cây có dáng uốn lượn như rồng bay, các cây này thường được ôm đá trồng dưới nước nên thường được gọi là long cuốn thủy. Các cây dáng này thường rất lâu năm đồ sộ với các đường uốn lượn tinh tế, để tạo được dáng này tốn nhiều công sức và thường là các cây cổ thụ.

Dáng quần thụ: mô tả các cây nhiều gốc mọc thành một bụi trông như một khu rừng thu nhỏ. Dáng này đặc biệt hay gặp ở các cây mẫu đơn lâu năm và được nhiều nghệ nhân ưa chuộm.

Các loại cây bonsai tốt

Ở Việt Nam có rất nhiều giống bonsai quý mà ở các nước khác không có, nghệ thuật chơi bonsai của nước ta cũng rất đa dạng. hàng năm hội cây cảnh Châu Á cũng thường xuyên tổ chức các cuộc thi bonsai và người thắng cuộc đa số là các nghệ nhân Trung Quốc, Nhật Bản. Sau đây chúng ta sẽ cùng liệt kê các cây bonsai đặc rất ở VN nhé.

Cây linh sam: ở nước ta cây linh sam chỉ một ở một số vùng nhất định, cây dễ uốn nắn, khả năng phát triển cành lá nhanh, thân sù sì, hoa màu tím rất đẹp. Thời gian thu hoạch của cây linh sam cũng ngắn hơn các loại cây hàng năm các nghệ nhân đều trưng bày các cây linh sam rất đẹp có giá lên tới vài trăm triệu đồng.

Cây mẫu đơn: gần đây cây mẫu đơn được ưa chuộm hơn cả vì nó hội tụ các đặc điểm tốt nhất của một cây bonsai như: chậm lớn, hoa đẹp nhiều màu sắc thời gian chơi hoa lâu, khả năng uốn nắn tạo dáng tốt. Chính vì vậy cây mẫu đơn được giới bonsai trên khắp thế giới yêu thích.

Cây mai: truyền thống chưng cây mai tết để mang lại may mắn đã khiến trào lưu chơi mai bonsai phát triển mạnh. Các nghệ nhân lai tạo cho ra hàng trăm loại mai với kích thước và màu sắc hoa khác nhau. Cây mai càng lâu năm thì càng có giá cao nên nếu mua một cây mai về chưng tết và biết cách chăm sóc thì năm sau bạn có thể bán được giá cao hơn nhiều lần giá mua ban đầu.

Chúng ta vừa hoàn thành bài giới thiệu 4 dáng cây cơ bản nhưng chủ yếu dựa trên hình ảnh cây mọc trên các địa hình khác nhau: cây mọc ở đồng bằng dáng thẳng càng lên cao cây sẽ càng có hình thù khác nhau. Người ta thấy các dáng này có vẻ đẹp tự nhiên độc đáo nên dựng các cây con của mình theo các thế này.

Keyword: 4 dáng cây cơ bản trong nghệ thuật cây cảnh phong thủy