Thuốc Corticoid có tác dụng ức chế miễn dịch, chống viêm và chống dị ứng rất hiệu quả chỉ trong một thời gian ngắn. Nhưng đây cũng chính là lý do có rất nhiều người đã lạm dụng thuốc dẫn tới những tác dụng phụ nghiêm trọng. Việc sử dụng loại thuốc Corticoid hợp lý sẽ đem lại hiệu quả điều trị bệnh cao nhưng nếu không biết cách sử dụng hoặc sử dụng không đúng sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
Thuốc corticoid là gì?
Loại thuốc này còn được gọi với tên đầy đủ là glucocorticoid, có vai trò tương tự như loại hormone được tiết ra ở vỏ thượng thận (hai tuyến nhỏ nằm phía trên thận), có tác dụng rất lớn trong việc chuyển hóa đường, muối, mỡ và chất đạm trong cơ thể.
Corticoid là gì? đây là nhóm thuốc được chỉ định trong nhiều bệnh lý khác nhau do có tác dụng chống viêm, chống dị ứng, ức chế miễn dịch. Vì thuốc thường làm giảm nhanh các triệu chứng, lạm dụng corticoid là hiện tượng khá phổ biến. Nhiều bệnh nhân đã gặp phải những tác dụng phụ nặng nề do sử dụng không hợp lý nhóm thuốc này.
Các dạng thuốc corticoid trên thị trường hiện nay:
- Dạng xịt mũi
- Dạng tiêm trực tiếp vào trong mạch máu, trong khớp, cơ
- Dạng hít qua miệng
- Dạng viên (corticoid dùng đường uống)
- Dạng kem, gel, thuốc mỡ…. dùng tại chỗ (bôi ngoài da, nhỏ mắt, mũi, tai….)
- Dạng dung dịch dùng với máy khí dung
Danh mục thuốc Corticoid trên thị trường hiện nay, gồm có:
- Thuốc nhỏ mắt polydexa chứa thành phần dexamethasone…
- Thuốc fucicort chứa thành phần betamethasone,
- Thuốc medrol chứa thành phần methylprednisolone,
- Thuốc điều trị bệnh hen symbicort chứa thành phần budesonide,
- Thuốc flucinar chứa thành phần fluocinolone
Tác dụng và tác dụng phụ của thuốc corticoid
Tác dụng:
Nhóm Corticoid là thuốc có tác dụng chống viêm dị ứng, đồng thời ức chế miễn dịch, theo đó nhóm thuốc này được ứng dụng để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau, ví dụ như: bệnh vảy nến, chàm và các bệnh viêm da dị ứng; sốc phản vệ hay mề đay…; hen phế quản và tắc phổi nghẽn mạn tính; hội chứng thận hư nguyên phát…; viêm đa khớp và thấp khớp. Ngoài ra, nhóm thuốc này còn có tác dụng điều trị một số bệnh lý về tiêu hóa, mắt, huyết học, bệnh ác tính…hoặc theo sự chỉ định sử dụng điều trị của bác sĩ kê đơn.
Tác dụng phụ:
Sử dụng corticoid trong thời gian ngắn (1 – 2 tuần) thường không gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Một số tác dụng phụ nhẹ có thể gặp khi sử dụng đợt ngắn gồm: kích ứng dạ dày, tăng cảm giác ngon miệng, khó ngủ.
Nhưng khi dùng thuốc trong thời gian dài hoặc dùng đợt ngắn nhưng lặp đi lặp lại nhiều lần. Nhìn chung, liều càng cao, nguy cơ gặp tác dụng phụ càng lớn. Do đó, nếu bạn cần phải điều trị bằng corticoid trong thời gian dài, bác sĩ sẽ cân nhắc liều thấp nhất có thể mà vẫn kiểm soát được các triệu chứng. Một số bệnh cần dùng liều cao hơn so với các bệnh khác để kiểm soát triệu chứng. Thậm chí với cùng một bệnh, liều cũng thay đổi từ người này sang người khác và thay đổi tùy theo từng giai đoạn bệnh.
Một số bệnh có thể kể đến khi sử dụng quá liều và kéo dài như:
- Tăng đường huyết
- Tăng nguy cơ loét dạ dày tá tràng
- Loãng xương
- Tăng huyết áp
- Hội chứng Cushing (hiện tượng mặt tròn như mặt trăng, lắng đọng mỡ ở vùng cổ, lưng trong khi chân tay teo nhỏ)
- Đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp, glocom
- Chậm lành vết thương, da teo mỏng, dễ bị bầm tím
- Chậm lớn ở trẻ em
- Tăng nguy cơ nhiễm trùng
Đặc biệt, nếu dùng corticoid trong thời gian dài sẽ có nguy cơ teo tuyến thượng thận do tuyến này quen với tình trạng có thuốc trong cơ thể sẽ ngừng hoạt động, không còn duy trì chức năng bài tiết hormone bình thường nữa.
Do vậy, nếu bạn cần dùng corticoid trong thời gian dài, bạn nên tái khám và thực hiện các xét nghiệm định kỳ theo chỉ định của bác sĩ để phát hiện sớm các tác dụng phụ (nếu có).
Corticoid được sử dụng trong điều trị bệnh gì?
Thuốc được sử dụng để điều trị nhiều bệnh khác nhau, cụ thể là những trường hợp dưới đây:
- Dùng trong điều trị dị ứng, phản ứng dị ứng trong thời gian ngắn, có thể kể đến như hen phế quản, mề đay, viêm mũi dị ứng,…
- Một số bệnh tự miễn bao gồm viêm khớp dạng thấp, thấp tim,lupus,…
- Các bệnh liên quan đến hệ thống miễn dịch của cơ thể. Với những loại bệnh này, thuốc có tác dụng bảo vệ cơ thể chống lại nguy cơ nhiễm trùng.
- Dùng để điều trị một số bệnh lý ngoài da bao gồm eczema, vảy nến, kích ứng nhẹ do côn trùng đốt, phát ban,…
- Được sử dụng hiệu quả trong phẫu thuật cấy ghép cơ quan. Có thể hiểu đơn giản là, Corticoid sẽ kết hợp cùng với một số loại thuốc khác để chống phản ứng loại mảnh ghép của cơ thể vừa được cấy ghép, chẳng hạn như gan hay thận,…
- Điều trị thay thế hormone tuyến thượng thận trong trường hợp cơ thể không đủ khả năng tự sản xuất các loại hormone này.
- Hiệu quả trong tác dụng điều trị phối hợp bệnh lý nhiễm trùng hoặc ung thư
Xem thêm sản phẩm: kem chống nắng avene
Xem thêm bài viết:
