Từ lâu nhân dân ta đã biết cách tận dụng những hoa thơm cỏ lạ để bào chế dược liệu. Và trong đó không thể thiếu cây cỏ mực. Người ta cho rằng công dụng của cây cỏ mực giúp làm đen tóc, mượt da, cầm máu,… Những bài thuốc từ cây cỏ mực được ứng dụng từ Ấn Độ, Trung Quốc, Việt Nam và một số nước khác.
Sơ lược về cây cỏ mực
Theo y học cổ truyền, cỏ mực có vị ngọt, chua, tính lương (mát huyết), chỉ huyết (cầm máu) vào 2 kinh can và thận, tác dụng bổ thận âm, thanh can nhiệt, làm đen râu tóc, chỉ huyết lỵ, dùng chữa can thận âm kém, xuất huyết nội tạng (chảy máu dạ dày, tiểu tiện ra máu, thổ huyết do lao, rong kinh), kiết lỵ, viêm gan mạn, chấn thương sưng tấy lở loét, mẩn ngứa… Trong dân gian thường dùng cỏ mực giã vắt lấy nước để uống cầm máu trong rong kinh, trĩ ra máu, bị thương chảy máu. Còn dùng chữa ho hen, ho lao, viêm cổ họng. ngày dùng 6 – 12g dước dạng thuốc sắc hay làm thành viên mà uống. Có người dùng chữa nấm ngoài da, làm thuốc mọc tóc (sắc uống hoặc ngâm vào dầu dừa mà bôi), nhuộm tóc.
Một số ghi chép về công dụng của cây cỏ mực
Sách Nam dược thần hiệu cỏ mực dùng để chữa chứng chảy máu mũi đêm ngày không dứt, lấy cỏ mực giã nát, đắp vào giữa mỏ ác và trên trán.
Sách Thần nông bản thảo gọi cỏ mực là “thuốc cầm máu nổi tiếng”.
Sách Đường bản thảo viết, người bị chảy máu dữ dội dùng cỏ mực đắp sẽ cầm, bôi nước lên đầu thì tóc sẽ mọc lại nhanh chóng.
Điền nam bản thảo cho rằng, cỏ mực làm chắc răng, đen tóc, chữa khỏi 9 loại trĩ.
Bản kinh (ra đời cách đây 2000 năm) viết: “Máu chảy không cầm, đắp cỏ mực cầm ngay”.
Những công dụng của cây cỏ mực ít người biết
1. Cầm máu
Trong cỏ mực chứa chất tanin có thể rút ngắn thời gian đông máu. Ở Trung Quốc, các nhà khoa học đã tiến hành thử nghiệm: Cắt đứt động mạch trên đùi chó, lấy bột cỏ mực tán mịn đắp vào chỗ đứt, khẽ ấn nhẹ và thấy có tác dụng cầm máu rất tốt.
2. Tiêu viêm, diệt khuẩn
Có công dụng diệt các trực khuẩn viêm ruột (bacillus enteritidis), trực khuẩn bạch hầu (bacillus diphtheria), tụ cầu khuẩn và có tác dụng nhất định tới amip. Người ta dùng cỏ mực để trị các bệnh ngoài da và nhiễm khuẩn.
3. Ức chế ung thư, tăng cường miễn dịch
Có khả năng ức chế quá trình phát triển của các tế bào ung thư, đặc biệt là ở ung thư dạ dày. Ngoài ra còn kích hoạt hệ miễn dịch, tác dụng mạnh đối với tế bào T – lymphocytes (Limphô T). Ngoài ra, còn có nấm linh chi hay giảo cổ lam cũng có tác dụng tăng miễn dịch.
4. Giúp đen tóc và dưỡng da
Cỏ mực có công dụng cải thiện quá trình tuần hoàn máu ngoài da (nhất là da đầu), làm cho đầu tóc, da thịt được cung cấp chất dinh dưỡng đầy đủ, do đó da dẻ sẽ mịn màng, râu tóc đen mượt hơn.
5. Chảy máu cam và thổ huyết (nôn ra máu từ dạ dày)
Giã nát cành và lá tươi lấy nước uống có tác dụng trị chảy máy cam và thổ huyết rất tốt. Hoặc dùng 30g cỏ mực, 10g trắc bá diệp, 15g lá sen đun sôi lấy nước uống ngày 3 lần.
6. Tiêu ra máu
Nướng cỏ mực trên miếng ngói sạch tới khi khô, mang tán bột. Lấy 8g hòa với nước cơm uống, ngày dùng 2 lần.
7. Tiểu ra máu
Cỏ mực và mã đề lượng như nhau, mang giã lấy nước uống 3 chén mỗi ngày vào lúc đói. Có thể nấu cháo cỏ mực 100g cùng 3 lát gừng.
8. Trĩ ra máu
Giã nhuyễn một nắm cỏ mực nguyên rễ cho vào một chén rượu nóng, để trong rồi uống, bã đắp vào trĩ.
9. Chảy máu dạ dày, hành tá tràng
50g cỏ mực, đại táo 4 quả, 25g bạch cập và 15g cam thảo sắc uống 2 lần trong ngày.
10. Vết nứt chém nhỏ chảy máu
Dùng 1 nắm cỏ mực sạch giã nhuyễn hoặc nhai nhỏ đắp vào vết nứt.
11. Điều trị râu tóc bạc sớm
Một nắm cỏ mực rửa sạch, đun cô đặc thành cao, thêm vào mật ong, nước gừng vừa đủ, cô lại lần nữa. Bỏ vào lọ để dùng dần, mỗi lần 1 đến 2 thìa canh hòa với nước đun sôi để ấm hay cho ít rượu gạo để uống. Mỗi ngày 2 lần, cao này có công dụng bổ thận, ích tinh huyết.
Hoặc có thể dùng 1-2kg cỏ mực, thêm ít nước ép lấy dịch đặc trộn cùng bột nữ trinh tử (cách chế bột nữ trinh tử 300-1.000g ngâm rượu 24h, bóc vỏ, rang khô tán bột). Dùng mật ong viên hoàn. Uống mỗi lần 10g. Mỗi ngày uống 3 lần cùng rượu gạo hâm nóng sẽ giúp bổ can thận, trị đau lưng gối, xanh đen râu tóc.
12. Điều trị di mộng tinh do tâm thận nóng
Cỏ mực 30g sắc uống mỗi ngày hoặc có thể phơi khô tán bột, mỗi ngày dùng 8g uống với nước cơm.
13. Trị rong kinh
Cây cỏ mực chữa rong kinh là bài thuộc hiệu quả được biết đến từ lâu đời. Bị rong kinh nhẹ dùng cỏ mực khô sắc nước uống hoặc tươi giã nhuyễn vắt lấy nước cốt uống. Nếu ra máu nhiều, cần thêm vào cây huyết dụ hoặc trắc bá diệp.…
14. Trẻ tưa lưỡi
4g cỏ mực tươi, 2g lá hẹ tươi giã nhuyễn, lấy nước cốt hòa với mật ong chấm lên lưỡi cứ cách 2 giờ 1 lần.
15. Bị loét ống tiêu hóa chảy máu
Cỏ mực và cỏ bấc mỗi loại 30g đun sôi uống.
16. Chữa cơ thể suy nhược, kém ăn, ăn không ngon, thiếu máu, gầy yếu:
100g cỏ mực, 50g gừng khô, 100g cỏ mần trầu, chặt nhỏ, sao sơ, khử thổ, thêm vào 3 chén nước dừa tươi nấu còn 8 phân, mỗi ngày uống 2 lần.
17. Chữa chảy máu tử cung
Cỏ mực và lá trắc bá diệp mỗi loại 15g sắc uống ngày 1 thang, uống liên tiếp 7 ngày.
18. Trị chóng mặt, hoa mắt do can thận âm hư tổn
Dùng 15gr cỏ mực, 15gr sinh địa sắc nước uống hai lần mỗi ngày. Uống liên tiếp 30 ngày. Bài thuốc này cũng giúp trị râu tóc bạc sớm và rụng tóc.
19. Chữa ho ra máu
Cỏ mực 25gr, a giao 10gr, bạch cập 20gr. Cỏ mực cùng bạch cập sắc lấy nước, cho vào chén, thêm a giao vào trộn đều uống 2 lần trong ngày. Uống liên tục 7 ngày.
20. Phòng và điều trị viêm da
Cỏ mực tươi lấy một nắm rửa sạch, đem vò nát sát lên tay chân cho tới khi màu da chuyển thành tím đen nhạt.
21. Chữa bệnh sỏi thận
Cỏ mực 25gr, xa tiền thảo 15gr sắc lấy nước. Cho ra chén thêm 1 ít đường trắng cho dễ uống. Dùng thay trà trong 30 ngày.
22. Hỗ trợ trong chữa trị chứng giảm tiểu cầu máu:
Cỏ mực 10gr, nhân sâm 5gr, một ít gạo tẻ và đường trắng vừa đủ. Nhân sâm mang cắt thành từng lát mỏng rồi hấp chín. Cỏ mực mang rửa sạch sắc lấy nước để nấu cháo. Cho nhân sâm vào lúc cháo chín cùng ít đường đủ ngọt. Dùng thay bữa điểm tâm 1 lần mỗi ngày, liên tục trong 5 ngày.
Ngoài ra cỏ mực còn chữa sốt xuất huyết, chống sưng viêm, bảo vệ gan, hạ huyết áp, trung hòa tác dụng của nọc rắn rất tốt. Viện Đông y phối hợp bệnh viện quận Đống Đa từng sử dụng cỏ mực chống dịch sốt xuất huyết muỗi truyền tại năm 1969 cho 230 bệnh nhân nội trú và kết quả là 99.6% khỏi bệnh. Ở Viện Quân y 13, quân khi 5 cũng từng sử dụng các bài thuốc Nam dạng xiro thành phần có cỏ mực để chữa sốt xuất huyết mang lại hiệu quả cao.
Xem thêm:
